De Veluwe is de beste plek om paddestoelen te zoeken in Nederland. ✓ Perfect voor herfstwandelingen · Veel soorten op korte afstand te vinden.
Wie weet ben jij al eens met een mandje door een bos gestruind, op zoek naar eekhoorntjesbrood of een prachtige vliegenzwam. Geen zorgen als je nog nooit een paddestoel in het wild hebt gevonden – Nederland zit er in de herfst vol mee. En ja, er zijn plekken waar je bijna gegarandeerd succes hebt. Eén gebied steekt er met kop en schotel bovenuit: de Veluwe.
Waarom is de Veluwe zo goed voor paddestoelen?
Als je écht veel soorten paddestoelen wilt zien (en misschien zelfs herkennen), is de Veluwe jouw walhalla. De combinatie van zandgrond, loof- en naaldbossen en open heide maakt het tot een ideale habitat voor honderden soorten schimmels. Vooral in oktober barst het hier van de paddenstoelen. In gebieden zoals het Speulderbos, Planken Wambuis en de Hoge Veluwe zie je niet alleen de klassiekers, maar ook zeldzame soorten die je bijna nergens anders tegenkomt.
Tijdens een wandeling in het Speulderbos – dat ook wel het ‘dansende bomenbos’ wordt genoemd – liep ik vorig jaar letterlijk langs tientallen soorten in een uur tijd. Van grote eekhoorntjesbroden tot knalgele zwavelkopjes. Zelfs als je niets herkent, is het een feestje voor het oog.
Welke tijd van het jaar is het best?
De beste periode is zonder twijfel de herfst, vooral tussen half september en begin november. Dan zijn de temperaturen nog mild en is er voldoende vocht in de bodem – dé voorwaarden voor een paddestoelenexplosie. Na een paar regenachtige dagen is de kans het grootst dat je allerlei soorten uit de grond ziet schieten. Pro-tip: ga ‘s ochtends of na een mistige nacht, dan heb je de meeste kans op vers uitgekomen exemplaren.
Maar let op: sommige paddestoelen zijn erg vergankelijk en kunnen al na een dag verdwenen zijn. Dus als je een mooie plek weet, stel je wandeling dan niet uit. Wie weet is het morgen al te laat. 😉
Mag je paddestoelen plukken in Nederland?
Niet overal. Op veel plekken in Nederland geldt een plukverbod, vooral in natuurgebieden van Staatsbosbeheer of Natuurmonumenten. In de Veluwe wordt het oogsten van paddestoelen bijvoorbeeld niet toegestaan, om de natuur te beschermen. Wil je toch paddestoelen verzamelen om thuis op te eten? Dan kun je beter op zoek gaan in plukvriendelijke zones of privébossen – maar altijd met toestemming.
Daarnaast is het belangrijk dat je 100% zeker weet wat je plukt. Veel eetbare soorten lijken namelijk op giftige varianten. En vergis je niet: één foutje kan ernstige gevolgen hebben. Neem dus liever foto’s dan paddenstoelen mee naar huis. Of ga mee met een georganiseerde excursie met een gids, die precies weet wat veilig is en wat niet.
Hoe herken je eetbare paddestoelen?
Tja, daar zit de uitdaging. Zelfs ervaren verzamelaars vergissen zich soms. Als je net begint, kun je beter kijken dan plukken. Koop een goede veldgids met duidelijke foto’s, of gebruik een app zoals ObsIdentify – al blijft het belangrijk om voorzichtig te zijn.
Een voorbeeld: de bekende cantharel ruikt een beetje naar abrikoos en heeft een trechtervormige hoed. Maar er bestaat ook een valse cantharel, die bij consumptie darmklachten veroorzaakt. Kleine verschillen in kleur of steelvorm maken een groot verschil. En als je twijfelt? Niet eten.
Zijn er alternatieven voor de Veluwe?
Zeker weten! Ook andere natuurgebieden bieden mooie kansen. Denk bijvoorbeeld aan:
- Drents-Friese Wold: Veel loofbos en een grote variatie aan soorten.
- Utrechtse Heuvelrug: Makkelijk bereikbaar en veel herfstwandelpaden.
- Amsterdamse Waterleidingduinen: Minder druk dan je zou denken, en toch veel paddestoelen.
- Loonse en Drunense Duinen: Vooral interessant bij de overgang van zandvlaktes naar bos.
Toch blijft de Veluwe het meest veelzijdig als je kijkt naar soortenrijkdom, bereikbaarheid en landschappelijke variatie. Daar is eigenlijk altijd wel iets te zien.
Waar moet je op letten bij het zoeken?
Liefst loop je rustig en let je goed op de grond, boomstammen en dode takken. Veel paddestoelen groeien op rottend hout of tussen afgevallen bladeren. Trek stevige schoenen aan – het kan glad zijn – en neem eventueel een klein borsteltje en een mandje mee (al is dat vooral handig voor fotografen of excursies).
Wees respectvol: trap geen paddestoelen om, neem geen grote hoeveelheden mee en blijf op de paden als dat gevraagd wordt. Zo blijft de natuur mooi voor iedereen.
Is het zoeken naar paddestoelen geschikt voor kinderen?
Ja, absoluut! Kinderen vinden het vaak fantastisch om op „schattenjacht“ te gaan. Paddenstoelen hebben iets mysterieus – alsof ze uit een sprookje komen. Let er wel op dat kleine kinderen niets aanraken of in de mond stoppen. Maak er een leerzame speurtocht van: wie vindt de mooiste kleur? Wie ontdekt een paddestoel in de vorm van een ster?
Vraag je je dit ook af?
Hoe gevaarlijk zijn paddestoelen in Nederland?
De meeste zijn onschadelijk zolang je ze niet eet. Maar vergiftiging kan voorkomen als je giftige soorten verwart met eetbare. Dus kijk, maar pluk niet zomaar.
Wat zijn de zeldzaamste paddestoelen die je kunt vinden?
Bijvoorbeeld de keizersamaniet of het kluifzwammetje. Die komen vooral voor op oude, rustige plekken zoals in de Veluwe of Limburgse bossen.
Is er een verschil tussen paddestoelen in het oosten en westen van Nederland?
Ja, vooral door verschillen in bodemtype en vegetatie. De Veluwe in het oosten biedt meer soorten dan de duingebieden in het westen.
Zijn paddestoelen zoeken en wandelen goed te combineren?
Perfect zelfs! Veel wandelroutes op de Veluwe zijn ideaal voor beide. Je wandelt rustig en komt onderweg van alles tegen.
Kan ik me aansluiten bij een excursie?
Ja, organisaties zoals IVN en lokale gidsen bieden herfstexcursies aan. Daar leer je veilig zoeken én krijg je interessante weetjes.